Amerika Birleşik Devletleri, federal bir cumhuriyet olarak yönetilir. Bu sistemde, merkezi hükümet ile eyaletler arasında yetkiler paylaşılır. 1787 Anayasası, Amerikan devlet yapısının temelini oluşturur ve “güçler ayrılığı” ilkesi üzerine inşa edilmiştir. Devletin işleyişi üç ana güç üzerine kuruludur: yasama, yürütme ve yargı.

1. Yasama (Kongre) (United States Congress)

Yasama yetkisi, Kongre adı verilen federal parlamentoya aittir. Kongre, iki meclisli bir yapıdan oluşur:

• Temsilciler Meclisi (United States House of Representatives):
  • Üyeler, nüfus oranına göre eyaletlerden seçilir.
  • Toplam 435 üye bulunur.
  • Görev süresi 2 yıldır ve her iki yılda bir yeniden seçilirler.
• Senato (Unıted States Senate):
  • Her eyalet, nüfusuna bakılmaksızın 2 senatör ile temsil edilir.
  • Toplam 100 senatör bulunur (50 eyalet x 2).
  • Senatörlerin görev süresi 6 yıldır, ancak her iki yılda bir üçte biri yenilenir.

Görevleri:
Kongre, federal yasaları yapmak, bütçeyi onaylamak, savaş ilan etmek ve yürütme organını denetlemekle sorumludur.

2. Yürütme (Başkan ve Yönetim)

Yürütme yetkisi, ABD Başkanı tarafından temsil edilen federal hükümete aittir. Başkan, aynı zamanda devletin ve hükümetin başkanıdır.

Başkanın Görevleri ve Yetkileri:

• Federal yasaların uygulanmasını sağlar.
• Silahlı kuvvetlerin başkomutanıdır.
• Uluslararası anlaşmalar yapar ve büyükelçileri kabul eder.
• Kongreye yasa önerilerinde bulunabilir ve yasaları veto etme hakkına sahiptir.
• Üst düzey kamu görevlilerini ve federal yargıçları atar (Senato onayı ile).

Başkanlık Seçimi:
Başkan, 4 yılda bir yapılan seçimlerle halkın dolaylı oylarıyla seçilir. En fazla iki dönem görev yapabilir.

Başkan Yardımcısı:

Başkan yardımcısı, başkanın yokluğunda onun görevlerini üstlenir ve aynı zamanda Senato’nun başkanıdır.

3. Yargı (Mahkemeler)

Yargı yetkisi, bağımsız mahkemelere aittir. Federal mahkeme sistemi, ABD Anayasası‘nı yorumlamak ve uygulamakla görevlidir. Yargı sisteminin en üst organı Yüksek Mahkeme‘dir.

Yüksek Mahkeme:

• 9 yargıçtan oluşur (1 başkan yargıç ve 8 yardımcı yargıç).
• Başkan tarafından atanır ve Senato tarafından onaylanır.
• Yargıçlar ömür boyu görev yapar.
• Anayasa’ya uygunluk denetimi yaparak yasaları ve başkanlık kararlarını iptal edebilir.

4. Federalizm: Eyalet ve Merkezi Yönetim

Amerika Birleşik Devletleri, federal bir sistem ile yönetilir. Bu sistemde, merkezi hükümet ile eyalet hükümetleri arasında yetkiler paylaşılır. Her eyaletin kendi anayasası, yasama organı (eyalet kongresi), valisi (yürütme) ve mahkemeleri (yargı) bulunur. Ancak federal yasalar, eyalet yasalarından üstündür.

Eyaletlerin Yetkileri:

• Eğitim, sağlık, altyapı gibi konularda düzenlemeler yapmak,
• Polis ve yerel güvenliği sağlamak,
• Vergi toplamak ve yerel yasaları oluşturmak.

Federal Hükümetin Yetkileri:

• Savunma, dış politika, ticaret ve para basma gibi konularda yetkilidir.

5. Kontrol ve Denge Sistemi (Checks and Balances)

ABD Anayasası, hükümetin üç organı arasında bir denge kurmuştur. Bu sistemde her güç, diğerini denetleyebilir ve sınırlandırabilir:

• Başkan: Kongre tarafından yapılan yasaları veto edebilir.
• Kongre: Başkanın vetosunu 2/3 çoğunlukla aşabilir, bütçe kontrolü yapar.
• Yüksek Mahkeme: Yasaların ve başkanlık kararlarının Anayasa’ya uygunluğunu denetler.

Bu sistem sayesinde, hiçbir organın tek başına aşırı güç sahibi olması engellenir.

Sonuç

Amerikan devlet yapısı, güçler ayrılığı ve federalizm ilkeleri üzerine kurulmuş, demokratik bir sistemdir. Yasama, yürütme ve yargı organlarının birbirini denetlemesi, sistemi güçlü ve istikrarlı kılmıştır. Federal hükümet ve eyalet yönetimleri, ülkenin farklı düzeylerde yönetilmesini sağlar ve vatandaşların haklarının korunmasını garanti eder.